nagzira wildlife sanctuary – नागझिरा अभयारण्य

nagzira wildlife sanctuary – भवभूतींचे पद्मापूर  प्रसिद्ध नागझिरा अभयारण्य.

महाराष्ट्राचे पूर्वेस गोदीया जिल्ह्यात हि दोनही ठिकाणे आहेत. भवभूती या संस्कृत पंडित, नाटककार व कवीचे जन्मगाव पद्मापूर . गोंदिया जिल्ह्यातील आमगाव तालुक्यात हे गाव आहे . ८ व्या शतकात हे नाटककार होऊन गेले . त्यांचे शिक्षण ग्वाल्हेर जवळील डबरा (जुने नाव पद्मपवय ) येथे झाले . कनोजचा राजा यशोवर्मन याचे दरबारी ते पंडित म्हणून होते. महावीरचरितम्, उत्तररामचरितम्मा, मालतीमाधव. हि सांस्कृतप नाटके त्यांनी लिहिली. यमुनेच्या काठावरील काल्पी या गावात त्यांनी नाटके लिहिली. भंडारा व गोंदिया जिल्ह्यात पसरलेले १५२ चौरस किमी क्षेत्रावर पसरलेले नागझिरा अभयारण्य रानवाटा साठी प्रसिद्ध आहे . संस्कृत भाषेत नाग या शब्दाचा अर्थ हत्ती असाही आहे त्यावरून नागझिरा नाव पडले असावे . अभयारण्यात नागझिरा तलावही आहे.  संपूर्णतः नैसर्गिक अवस्था टिकविण्याचा येथे छान प्रयोग केला आहे.  या अभयारण्यात विद्युत पुरवठा केला जात नाही. पट्टेरीवाघाचा नैसर्गिक अधिवास येथे आहे. येथे सुमारे २०० च्या जवळपास पक्षांची नोंद करण्यात आली आहे. इतर अभयारण्यांच्या मानाने छोट्या अशा अभयारण्यात वाघासमवेतच बिबळा, रानकुत्रा, लांडगा, अस्वल, रानगवा, रानडुक्कर, चौशिंगा, नीलगाय, चितळ, सांबर, काकर, रानमांजर, ऊदमांजर, ताडमांजर, उडणखार, सर्प गरुड, मत्स्य गरुड, टकाचोर, खाटीक, राखी धनेश, नवरंग, कोतवाल इत्यादी अनेक प्राणी व पक्षि आढळतात. अभयारण्यात गवताळ कुरणे मुबलक प्रमाणात असल्याने नीलगाय तसेच सांबर, चितळ, भेकर आणि गव्यांसारखे शेकडो तृणभक्षी आढळतात. येथे महाराष्ट्राचा राज्यपक्षी हरियाल, हळद्या, नीलपंखी, स्वर्गीय नर्तक, नवरंगी, तसेच तुरेवाला सर्पगरुड, मत्स्यगरुड, व्हाईट आईड बझार्ड सारखे शिकारी पक्षी अणि अनेक प्रकारची फुलपाखरे तसेच ठिकठिकाणी निरनिराळ्या प्रकारचे कोळी दिसून येतात. येथे हिंस्रक पशूंची संख्यादेखील काही कमी नाही. या नागझिऱ्याच्या क्षेत्रात भंडारा जिल्ह्यातील साकोली,लाखनी यातील काही भाग तसेच, गोंदिया जिल्ह्यातील तिरोडा तालुक्याचा काही भाग याचा समावेश आहे.या परिक्षेत्राला लागूनच nagzira wildlife sanctuary नागझिरा अभयारण्य,नवेगाव राष्ट्रीय उद्यान,नवेगाव अभयारण्य आणि कोका अभयारण्य याचे क्षेत्र आहे.या क्षेत्रात १२ तलाव आहेत.ते वन्यजीवांना पोषक आहेत.चांदीटिब्बा या परिसरात वन्य जीवांना पाहण्यासाठी ‘मचाण’ उभारण्यात आले आहे.

जैवविविधता संवर्धनाच्या दृष्टिकोनातून महाराष्ट्रातील नागझिरा वन्यजीव अभयारण्य एक अभूतपूर्व संरक्षित हिरवेगार ओएसिस आहे. हे वन्यजीव साम्राज्य निसर्गाच्या बाह्यात गुंफलेले आहे आणि निसर्गरम्य व्हिस्टा, हिरव्यागार वनस्पतींनी सजलेले आहे आणि निसर्गाच्या उत्कृष्टतेचा शोध घेण्यासाठी एक भव्य गंतव्यस्थान आहे. नागझिरा वन्यजीव अभयारण्य खरं तर निसर्गाचा एक अतुलनीय रत्न आहे आणि प्रत्येक वन्यजीव प्रवाश्याला अभयारण्यात सर्वत्र पसरलेल्या निर्मळपणाचा आणि वासनाचा आनंद उपभोगू देतो.

बद्दल ( इतिहास ):
नागझिरा वन्यजीव अभयारण्याच्या nagzira wildlife sanctuary जंगलात एकदा गोंड राजे होते. हा परिसर सन 1970  मध्ये वन्यजीव अभयारण्य म्हणून घोषित करण्यात आला. हे अभयारण्य 1984 मध्ये नागपूर उप वनसंरक्षक, प्रभारी यांच्या अधिपत्याखाली आणण्यात आले. महाराष्ट्र राज्य सरकारने २०१२ मध्ये या भागाला प्रकल्प वाघ अंतर्गत समाविष्ट करण्याची घोषणा केली.

स्थानः
या उद्यानाचे एकूण क्षेत्र अंदाजे आहे. 152.81 चौरस किलोमीटर. हे अभयारण्य महाराष्ट्रातील भंडारा आणि गोंदिया जिल्ह्यात आहे. भौगोलिकदृष्ट्या या अभयारण्याचा प्रदेश राज्य वनविभागाच्या नागपूर सर्कल अंतर्गत येतो. या अभयारण्याचे व्यवस्थापन व प्रशासन मुख्य वनसंरक्षक (वन्यजीव), नागपूर यांच्या नियंत्रणाखाली आहे. या सुंदर अभयारण्याचे विस्तृत क्षेत्र नागझिरा रेंज अंतर्गत येते.

वनस्पती आणि विशिष्ट प्रदेशातील किंवा कालखंडातील प्राणिजात:
नागझिरा वन्यजीव अभयारण्य अनेक प्रकारची वनस्पती आणि जीवजंतूंचा धोकादायक प्राणी आहे. उद्यानात जवळजवळ 34 सस्तन प्राणी, 166 एव्हीफौना प्रजाती, 4 उभयचर प्राणी आणि 36 सरपटणारे प्राणी आढळतात. वाघ, पाम सिव्हेट, स्मॉल इंडियन सिव्हेट, जंगल कॅट, पॅंथर, स्लोथ बीयर, गौर, कॉमन जायंट फ्लाइंग स्क्वारेल, माऊस हिरण, गौर, पांगोलिन, फोर हॉर्नड एंटेलोप आणि रेटेल या उद्यानात आढळणार्‍या प्रमुख सस्तन प्राण्या आहेत. अभयारण्यात आढळणारी मुख्य एव्हीफौना प्रजाती बार-हेड हंस, मोफळ इत्यादी आहेत. इथल्या प्रमुख सरपटणारे प्राणी व उभयचर प्राणी, इण्डियन रॉक पायथन, इंडियन कोब्रा, धामन, चेकर्ड केलबॅक, रसेलचा साप, सामान्य मॉनिटर, बुल-फ्रॉग, ट्रीग फ्रॉग आहेत. , सहा-पायांची बेडूक इत्यादी अभयारण्यात हत्तीची राइडही घेता येते. या व्यतिरिक्त, अभयारण्याच्या फुलांमध्ये देखील विविधता आहे कारण त्यात मिसळलेली जंगले, सागवानची जंगले, बांबूची झाडे आणि गवताळ प्रदेश यांचा अपारदर्शक विस्तार आहे.

पाहण्याची ठिकाणे:
सध्या नागझिरा टूरिस्ट कॉम्प्लेक्समध्ये एक छोटेसे संग्रहालय आहे. हे संग्रहालय प्रवाश्यांच्या संवर्धन शिक्षणासाठी वापरले जाते. भरलेल्या पक्ष्यांची वाण येथे शोकेसमध्ये दिसू शकते. संकुलातील व्याख्या केंद्रात सध्या ऑडिओ व्हिज्युअल साहित्य आहे. याशिवाय, अभयारण्यात 5 वॉचटावर आणि 5 वॉच केबिन आहेत. पोंगेझारा येथील महादेव मंदिर अभयारण्याला लागून आहे. हे मंदिर महाशिवरात्रीच्या वेळी लोकांना जमते.

सर्वोत्तम हंगाम:
ऑक्टोबर ते जून या पर्यटकांसाठी अभयारण्य खुले आहे.

राहण्याची सोय:
रिझर्व्हमध्ये आरामदायक आणि आरामदायक निवासस्थानी अनेक आरामदायक आणि स्वच्छ वन अतिथी घरे उपलब्ध आहेत. रिझर्वच्या आत अन्न उपलब्धता देखील आहे.

परिवहन सुविधा:
रोड मार्गे: अभयारण्य साकोलीपासून एनएच–(मुंबई-कोलकाता) वर १ किलोमीटर अंतरावर आहे. अभयारण्यापासून सर्वात जवळील बसस्थानक साकोली व तिरोरा येथे आहे.

रेल्वेमार्गे: तिरोरा रेल्वे स्थानक (१ किलोमीटर) अभयारण्यापासून सर्वात जवळचे रेल्वेस्थानक आहे.

हवाई मार्ग: नागपूर विमानतळ (139 किलोमीटर) नागझिरा पासून सर्वात जवळचे विमानतळ आहे.

Also Visit : https://www.postboxindia.com

Also Visit : https://www.postboxlive.com

Subscribe and be a part of the movement to make wisdom go viral :

https://www.youtube.com/channel/UCto0…

Subscribe our YouTube Channel :

https://www.youtube.com/channel/UCto0…

Postbox India Under rule 18 of the Information Technology (Intermediary Guidelines and Digital Media Ethics Code) Rules, 2021.

Ministry of Information & Broadcasting, Government of India. Postbox India is a News, Advertisement & Content Development Company.

Postbox India & Postbox live web Portal’s is Postbox India’s Leading Online Platform which is a best when it comes to Editorial, Blogs, Advertisement,

News Online. We Provide the best Authentic, Most Relevant Blogs and News for viewers who Always wants to read News Around the World.

Postbox India Services in to Media Sector, Government, Financial, Investment, Business Corporate Industry for News, Multimedia Content, National-International Advertising Products.

Website : https://www.postboxindia.com

Website : https://www.postboxlive.com

Facebook : https://www.facebook.com/indiapostbox

Instagram : http://www.Instagram.com/indiapostbox

LinkedIn : https://www.linkedin.com/in/postboxindia

Tumbler : https://postboxindia.tumblr.com/

Twitter : https://twitter.com/IndiaPostbox

Telegram : t.me/postboxindia

Postbox Travel - Madhav Vidwans

Also Visit : https://www.postboxindia.com

Also Visit : https://www.postboxlive.com

Subscribe and be a part of the movement to make wisdom go viral :

https://www.youtube.com/channel/UCto0…

Subscribe our YouTube Channel :

https://www.youtube.com/channel/UCto0…

Postbox India Under rule 18 of the Information Technology (Intermediary Guidelines and Digital Media Ethics Code) Rules, 2021.

Ministry of Information & Broadcasting, Government of India. Postbox India is a News, Advertisement & Content Development Company.

Postbox India & Postbox live web Portal’s is Postbox India’s Leading Online Platform which is a best when it comes to Editorial, Blogs, Advertisement,

News Online. We Provide the best Authentic, Most Relevant Blogs and News for viewers who Always wants to read News Around the World.

Postbox India Services in to Media Sector, Government, Financial, Investment, Business Corporate Industry for News, Multimedia Content, National-International Advertising Products.

Website : https://www.postboxindia.com

Website : https://www.postboxlive.com

Facebook : https://www.facebook.com/indiapostbox

Instagram : http://www.Instagram.com/indiapostbox

LinkedIn : https://www.linkedin.com/in/postboxindia

Tumbler : https://postboxindia.tumblr.com/

Twitter : https://twitter.com/IndiaPostbox

Telegram : t.me/postboxindia